Σενάριο-εφιάλτης για Μεσόγειο και Μέση Ανατολή… πόσο πιθανό είναι;

Μια νέα κυβέρνηση με πυλώνας το κόμμα Λικούντ του Μπενιαμίν Νετανιάχου αναμένεται να προκύψει τις επόμενες ημέρες στο Ισραήλ. Η νέα ισραηλινή κυβέρνηση έχει να αντιμετωπίσει πολλές και μεγάλες προκλήσεις ασφαλείας στο δύσκολο στρατηγικό περιβάλλον της Μέσης Ανατολής.

Του καθηγητή Efraim Inbar
ΤΙΤΛΟΣ ΑΡΘΡΟΥ: Security Challenges of the New Israeli Government(Προκλήσεις Ασφαλείας για τη νέα ισραηλινή κυβέρνηση), 19 Μαρτίου 2015
ΠΗΓΗ: Begin-Sadat Center (BESA) / PERSPECTIVES

---

Το σημαντικότερο ζήτημα είναι αυτό του Ιράν. Οι ΗΠΑ βαδίζουν ολοταχώς προς την υπογραφή μιας συμφωνίας, η οποία θα νομιμοποιεί το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Και άλλες μεσανατολικές δυνάμεις έχουν δείξει την ενόχλησή τους, αλλά και την πρόθεσή τους να αναπτύξουν και αυτές πυρηνική τεχνολογία ώστε να αντιμετωπίσουν το Ιράν.

Η αμερικανική προσπάθεια εφαρμογής ενός σχεδίου «ομπρέλας» για τον περιορισμό των πυρηνικών όπλων στην περιοχή, δεν πρόκειται να επιτύχει. Κανένας Άραβας ηγέτης δεν εμπιστεύεται τον πρόεδρο Ομπάμα. Κατά συνέπεια μόνο η στρατιωτική δράση που θα καταστρέψει τις ιρανικές πυρηνικές υποδομές, μπορεί να σταματήσει την εξάπλωση των πυρηνικών στη Μέση Ανατολή.

Η μόνη χώρα που μπορεί να αναλάβει τη δράση αυτή είναι το Ισραήλ. Η απόφαση περί αυτού, αν είναι να ληφθεί, θα ληφθεί από τη νέα ισραηλινή κυβέρνηση. Ο χρόνος που θα επιλεγεί για μια τέτοια δράση δεν έχει να κάνει με την περαιτέρω πρόοδο του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, αλλά με τις αντιλήψεις των ηγεσιών των περιφερειακών δυνάμεων της Μέσης Ανατολής, περί των ιρανικών φιλοδοξιών και της ισχύος του Ιράν.

Η ενίσχυση της ιρανικής επιρροής στο Ιράκ και την Υεμένη, αλλά και στην Συρία και τον Λίβανο, θεωρείται από τις περιφερειακές δυνάμεις ως απειλή. Η προθυμία των ΗΠΑ να αποδεχτούν έναν νέο, διευρυμένο ρόλο για το Ιράν, υπονομεύει την αμερικανική αξιοπιστία και υπογραμμίζει την ανάγκη ισραηλινής στρατιωτικής δράσης, στο εγγύς μέλλον.

Μια ισραηλινή επίθεση χρειάζεται για να σταματήσει η διάδοση των πυρηνικών όπλων στη Μέση Ανατολή, αλλά και να αποτραπεί η επέκταση της ιρανικής ηγεμονίας στην περιοχή. Η Ιστορία έχει αποδείξει ότι παρόμοιες δράσεις του Ισραήλ δεν έχουν τύχει καλής υποδοχής από τις ΗΠΑ, αλλά τελικά γίνονται ευμενώς αποδεκτές, αργότερα. Στην περίπτωση αυτή οι Ισραηλινοί πρέπει να σώσουν τους Αμερικανούς από τον εαυτό τους.

Η βασική επιλογή του Ισραήλ είναι να διατηρήσει την ελευθερία κινήσεών του, ακόμα και συγκρουόμενο με την σημερινή αμερικανική πολιτική. Αυτό δεν είναι εύκολο, αλλά το Ισραήλ μπορεί να στηριχθεί στα μεγάλα αποθέματα υπέρ του καλής θελήσεως στις ΗΠΑ, που θα του επιτρέψουν να δράσει,προασπίζοντας τα ζωτικά του συμφέροντα, παρά τις θελήσεις του μη δημοφιλούς Αμερικανού προέδρου.

Παρά το γεγονός ότι ορισμένες αραβικές χώρες που αποτελούσαν απειλή για το Ισραήλ έχουν εξουδετερωθεί και το ισοζύγιο ισχύος μεταξύ του Ισραήλ και των Αράβων γειτόνων του, μεγαλώνει συνεχώς υπέρ του Ισραήλ, το Εβραϊκό κράτος, αντιμετωπίζει απειλές από ισλαμικές οργανώσεις όπως η Χαμάς, η Χεζμοπλάχ και τη Ισλαμική Τζιχάντ.

Οι οργανώσεις αυτές, φυσικά, δεν μπορούν να κατακτήσουν το Ισραήλ, έχουν όμως, πλέον, τις δυνατότητες να του προξενήσουν μεγάλες καταστροφές. Το Ισραήλ χρειάζεται ισχυρούς τεθωρακισμένους σχηματισμούς και ισχυρή αντιπυραυλική άμυνα, για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις αυτές.

Δυστυχώς η χρηματοδότηση των IDF είναι ελλιπής. Όποιος και αν είναι ο νέος υπουργός Άμυνας. θα πρέπει να εξασφαλίσει αυξημένες αμυντικές δαπάνες. Το ίδιο ισχύει και το Ναυτικό, το οποίο πρέπει να ενισχυθεί, καθώς το 90% των ισραηλινών εξαγωγών διακινείται μέσω της Μεσογείου, εκεί όπου βρίσκονται τα ισραηλινά κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Η Αν. Μεσόγειος όμως, σταδιακά, μεταβάλλεται σε ισλαμική λίμνη.

Η Τουρκία του Ερντογάν καθίσταται, κάθε μέρα και πιο εχθρική. Η Συρία είναι σύμμαχος του Ιράν και ο εκεί πόλεμος έχει εκθρέψει ισλαμικές οργανώσεις κάθε είδους. Ο Λίβανος, σε μεγάλο βαθμό, ελέγχεται από την σιιτική Χεζμπολάχ, σύμμαχο επίσης του Ιράν.

Η Χεζμπολάχ, περιστασιακά, εκτελεί επιθέσεις κατά του Ισραήλ και απειλεί τις ισραηλινές εγκαταστάσεις άντλησης υδρογονανθράκων. Η Χαμάς, από την άλλη, η σουνιτική τρομοκρατική οργάνωση, ελέγχει τη Λωρίδα της Γάζας και εξαπολύει χιλιάδες ρουκετών στο Ισραήλ, απειλώντας, με πυραύλους τις ισραηλινές εξέδρες άντλησης φυσικού αερίου.

Στο Σινά, ένα πλήθος ισλαμιστικών οργανώσεων απειλεί την Αίγυπτο και εκτελεί επιθέσεις ακόμα και στο Σουέζ. Στη Λιβύη δεν υφίσταται ουσιαστικά κράτος και οι ισλαμικές οργανώσεις μάχονται μεταξύ τους. Κατά συνέπεια, ίσως σύντομα, δούμε να αναβιώνει το φαινόμενο της πειρατείας στη Μεσόγειο.

Το Ισραήλ πρέπει, λοιπόν, να αποκτήσει ένα ισχυρό Ναυτικό. Το πρόγραμμα επέκτασης του Ναυτικού θα κοστίσει πολύ. Μπορεί όμως να εκτελεστεί με κατασκευές πλοίων στο Ισραήλ και αγορές από τη Γερμανία.

Το στρατηγικό τοπίο στη Μέση Ανατολή είναι ιδιαίτερα απαιτητικό για τη νέα ηγεσία. Ο μηχανισμός ασφαλείας του Ισραήλ έχει επίσης δύσκολο έργο. Πολλοί από τους «διαβόλους» που το Ισραήλ γνώριζε καλά δεν βρίσκονται πλέον στην εξουσία.

Το γεγονός αυτό σημαίνει πως οι πιθανότητες αιφνιδιασμού είναι μεγαλύτερες, όπως και το αίσθημα ανασφάλειας. Το Ισραήλ δεν μπορεί να αποτρέψει τον κάθε αιφνιδιασμό, αλλά πρέπει να προετοιμαστεί για το χειρότερο σενάριο.