Δημοκρατία της Τουρκίας ή Τουρκική Δημοκρατία
Η Δημοκρατία της Τουρκίας ή Τουρκική Δημοκρατία (τουρκικά: Türkiye Cumhuriyeti, T.C., προφέρεται:[tyrkije d͡ʒumhurijeti], Τιούρκιγιε Τζουμχουριετί) είναι μια αναπτυσσόμενη χώρα[5] που βρίσκεται στη νοτιοδυτικήΑσία, με ένα μικρό (3%) τμήμα της επικράτειάς της (Ανατολική Θράκη) στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Μέχρι το1922, η χώρα ήταν το κέντρο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η χερσόνησος της Μικράς Ασίας, που βρίσκεται ανάμεσα στον Εύξεινο Πόντο και τη Μεσόγειο Θάλασσα, συγκροτεί το βασικό τμήμα της χώρας. Η Τουρκία συνορεύει με οκτώ χώρες: δυτικά με την Ελλάδα, βορειοδυτικά με τη Βουλγαρία, ανατολικά με τη Γεωργία, τηνΑρμενία, το Ιράν και το θύλακα Ναχιτσεβάν του Αζερμπαϊτζάν και νοτιοανατολικά με το Ιράκ και τη Συρία. Νότια είναι η Μεσόγειος Θάλασσα, δυτικά το Αιγαίο Πέλαγος και βόρεια ο Εύξεινος Πόντος. Η Θάλασσα του Μαρμαρά, οΒόσπορος και ο Ελλήσποντος (που συναποτελούν τα Τουρκικά Στενά) οριοθετούν το σύνορο μεταξύ Θράκης και Μικράς Ασίας, ενώ επίσης χωρίζουν την Ευρώπη από την Ασία. Η θέση της Τουρκίας στο σταυροδρόμι Ευρώπης και Ασίας την καθιστούν χώρα σημαντικής γεωστρατηγικής σημασίας.
Η περιοχή που σήμερα ονομάζεται Τουρκία έχει κατοικηθεί από την Παλαιολιθική περίοδο, μεταξύ άλλων από διάφορους Αρχαιομικρασιατικούς πολιτισμούς και Θρακικούς λαούς. Μετά την κατάκτηση από τον Αλέξανδρο το Μέγα, η περιοχή εξελληνίστηκε, διαδικασία που συνεχίστηκε με τη Ρωμαϊκή κυριαρχία και τη μετάβαση στηΒυζαντινή Αυτοκρατορία. Τον 11ο αιώνα άρχισαν να μεταναστεύουν στην περιοχή οι Σελτζούκοι Τούρκοι, αρχίζοντας τη διαδικασία του εκτουρκισμού, που επιταχύνθηκε από τη νίκη των Σελτζούκων επί των Βυζαντινών στη Μάχη του Μαντζικέρτ το 1071. To Σελτζουκικό Σουλτανάτο του Ρουμ κυβέρνησε τη Μικρά Ασία μέχρι τηΜογγολική εισβολή το 1243, οπότε διασπάστηκε σε αρκετά μικρά τουρκικά μπειλίκια. Ξεκινώντας από τα τέλη του 13ου αιώνα το οθωμανικό μπειλίκι συνένωσε τη Μικρά Ασία και δημιούργησε μια αυτοκρατορία που περιελάμβανε το μεγαλύτερο μέρος της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Δυτικής Ασίας και της Βόρειας Αφρικής. Μετά την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που ακολούθησε την ήττα της κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τμήματά της καταλήφθηκαν από τους νικητές Συμμάχους. Ο Toυρκικός Πόλεμος για την Ανεξαρτησία, που ξεκίνησε από το Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ και τους συνεργάτες του, είχε ως αποτέλεσμα την ίδρυση της σύγχρονης Δημοκρατίας της Τουρκίας το 1923, με τον Ατατούρκ ως πρώτο πρόεδρό της. Η Τουρκία είναι κοινοβουλευτική, κοσμική, ενιαία, συνταγματική δημοκρατία με ποικιλόμορφη πολιτιστική κληρονομιά. Επίσημη γλώσσα της χώρας είναι η τουρκική, γλώσσα της τουρκικής γλωσσικής οικογένειας, που μιλιέται ως μητρική γλώσσα από το 85% περίπου του πληθυσμού. Οι Τούρκοι αποτελούν το 70 - 75% του πληθυσμού. Οι μειονότητες περιλαμβάνουν Κούρδους (18%) και άλλους (7 - 12%). Η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού είναι Μουσουλμανική. Η Τουρκία είναι μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης, του ΝΑΤΟ, του ΟΟΣΑ, του ΟΑΣΕ και του G-20 των μεγαλύτερων οικονομιών. Η Τουρκία ξεκίνησε διαπραγματεύσεις για πλήρη ένταξη με τηνΕυρωπαϊκή Ένωση το 2005, όντας συνδεδεμένο μέλος με την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα από το 1963 και έχοντας προσχωρήσει στην Ευρωπαϊκή Τελωνειακή Ένωση το 1995. Η Τουρκία είναι επίσης μέλος του Συμβουλίου Συνεργασίας Τουρκόφωνων Κρατών (ιδρύθηκε το 2009), της Διεθνούς Οργάνωσης Τουρκικού Πολιτισμού (ιδρύθηκε το 1993), του Οργανισμού Ισλαμικής Διάσκεψης και του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας (ιδρύθηκε το 1995). Οι αυξανόμενες διπλωματικές και οικονομικές πρωτοβουλίες της Τουρκίας έχουν οδηγήσει στην αναγνώρισή της ως περιφερειακής δύναμης. |
ΠολιτισμόςΗ Τουρκία έχει πολυποίκιλο πολιτισμό, που είναι ένας συνδυασμός Toυρκομανικού, Μικρασιατικού, οθωμανικού (που και ίδιος ήταν μια συνέχεια τόσο τουελληνορωμαϊκού όσο και του ισλαμικού πολιτισμού) και του Δυτικόύ πολιτισμού και παραδόσεων, που ξεκίνησε με τη Δυτικοποίηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίαςκαι συνεχίζεται ακόμη και σήμερα. Αυτό το μείγμα ξεκίνησε αρχικά ως αποτέλεσμα της επαφής των Τούρκων και του πολιτισμού τους με εκείνους των λαών που βρέθηκαν στο δρόμο τους κατά τη μετανάστευσή τους από την Κεντρική Ασία προς τη Δύση.
Ορχάν Παμούκ, ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους Τούρκους μυθιστοριογράφους και τιμημένος με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίαςτου 2006 Καθώς η Τουρκία μετασχηματίστηκε με επιτυχία από τη βασισμένη στη θρησκεία παλιά Οθωμανική Αυτοκρατορία σε ένα σύγχρονο έθνος-κράτος με πολύ έντονο διαχωρισμό κράτους και θρησκείας, ακολούθησε μια αύξηση των τρόπων καλλιτεχνικής έκφρασης. Τα πρώτα χρόνια της δημοκρατίας η κυβέρνηση επενδυσε πολλούς οικονομικούς πόρους στις καλές τέχνες, όπως μουσεία, θέατρα, όπερες και αρχιτεκτονική. Ποικίλοι ιστορικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο στον καθορισμό της σύγχρονης τουρκικής ταυτότητας. Ο τουρκικός πολιτισμός είναι το προϊόν των προσπαθειών να γίνει ένα σύγχρονο Δυτικό κράτος, διατηρώντας παραδοσιακές θρησκευτικές και ιστορικές αξίες. Το μείγμα πολιτιστικών επιρροών απεικονίζεται, για παράδειγμα, με τη μορφή των νέων συμβόλων σύγκρουσης και συνύφανσης των πολιτισμών στα έργα του Ορχάν Παμούκ, παραλήπτη του Βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας του 2006. Η τουρκική μουσική και λογοτεχνία αποτελούν εξαιρετικά παραδείγματα μιας τέτοιας μείξης πολιτιστικών επιρροών, που ήταν αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και του Ισλαμικού κόσμου με την Ευρώπη, συμβάλλοντας έτσι σε ένα μείγμα τουρκικών, ισλαμικών και ευρωπαϊκών παραδόσεων στη σημερινή τουρκική μουσική και λογοτεχνία. Η τουρκική λογοτεχνία επηρεάσθηκε σε μεγάλο βαθμό από την Περσική και την Αραβική λογοτεχνία στο μεγαλύτερο μέρος της οθωμανικής εποχής, αν και προς το τέλος της, ιδιαίτερα μετά την περίοδο του Τανζιμάτ, έγινε όλο και περισσότερο αισθητή η επιρροή τόσο της λαϊκής τουρκικής όσο και της ευρωπαϊκής λογοτεχνικής παράδοσης. Οι μεταρρυθμίσεις του Τανζιμάτ, 1839–1876, επέφεραν αλλαγές στη γλώσσα της γραπτής οθωμανικής λογοτεχνίας και εισήγαγαν, άγνωστα μέχρι τότε Δυτικά είδη, όπως το μυθιστόρημα και το διήγημα. Πολλοί συγγραφείς της περιόδου του Τανζιμάτ έγραφαν συγχρόνως σε αρκετά διαφορετικά είδη. Για παράδειγμα ο ποιητής Ναμίκ Κεμάλ έγραψε επίσης το 1876 το σημαντικό μυθιστόρημα İntibâh («Ξύπνημα»), ενώ ο δημοσιογράφος Σινασί αναφέρεται ως συγγραφέας, το 1860, του πρώτου σύγχρονου θεατρικού έργου, της μονόπρακτης κωμωδίας Şair Evlenmesi («O Γάμος του Ποιητή»). Οι ρίζες της σύγχρονης τουρκικής λογοτεχνίας σχηματίσθηκαν κυρίως μεταξύ 1896 και 1923. Γενικά, υπήρχαν τρία λογοτεχνικά κινήματα αυτή την περίοδο: η «Edebiyyât-ı Cedîde» («Νέα Λογοτεχνία»), η «Fecr-i Âtî» («Αυγή του Μέλλοντος») και η «Millî Edebiyyât» («Εθνική Λογοτεχνία»). Το κίνημα της «Νέας Λογοτεχνίας» άρχισε με την ίδρυση το 1891 του περιοδικού Servet-i Fünûn («Επιστημονικός πλούτος»), που ήταν σε μεγάλο βαθμό αφοσιωμένο στην πρόοδο (πνευματική και επιστημονική) κατά τα Δυτικά πρότυπα. Κατά συνέπεια οι λογοτεχνικές αναζητήσεις του περιοδικού προσανατολίστηκαν προς τη δημιουργία, υπό την κατεύθυνση του ποιητή Τεβφίκ Φικρέτ μιας Δυτικού τύπου «υψηλής τέχνης» στην Τουρκία. Το πρώτο ριζικό βήμα καινοτομίας στην τουρκική ποίηση του 20ού αιώνα έγινε από το Ναζίμ Χικμέτ που εισήγαγε τον ελεύθερο στίχο. Μια άλλη επανάστσση στην τουρκική ποίηση έγινε γύρω στα 1941, με το Κίνημα Γκαρίπ με επικεφαλής τους Ορχάν Βελί Κανίκ, Μελίχ Τζεβντέτ Αντάυ και Οκτάυ Ριφάτ. Σαφώς αντίθετοι σε οτιδήποτε είχε προηγηθεί στην ποίηση, αντί αυτού επεδίωξαν να δημιουργήσουν μια τέχνη λαική. Χρησιμοποίησαν όχι μόνο μια παραλλαγή του ελεύθερου στίχου που εισήγαγε ο Ναζίμ Χικμέτ αλλά επίσης μια γλώσσα πολύ καθομιλουμένη και έγραψαν κυρίως για πεζά καθημερινά θέματα και τους απλούς ανθρώπους του δρόμου. Η αντίδραση ήταν άμεση και πόλωσε το μεγαλύτερο μέρος του ακαδημαικού κατεστημένου και παλιότεροι ποιητές τους λοιδώρησαν αλλά το μεγαλύτερο τμήμα του τουρκικού πληθυσμού τους αγκάλιασε ολόψυχα. Mία από τις κύριες πύλες εισόδου του Ανάκτορου Ντολμά Μπαχτσέ Τα αρχιτεκτονικά στοιχεία, που βρίσκονται στην Τουρκία, είναι επίσης απόδειξη του μοναδικού μίγματος παραδόσεων, που έχουν επηρεάσει την περιοχή ανά τους αιώνες. Πέραν από τα παραδοσιακά Βυζαντινά στοιχεία, παρόντα σε πολλά μέρη της Τουρκίας, πολλά έργα της ύστερης οθωμανικής αρχιτεκτονικής, με τον εξαιρετικό της συνδυασμό τοπικών και Ισλαμικών παραδόσεων, βρίσκονται σε όλη τη χώρα, καθώς και σε πολλά πρώην εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο Μιμάρ Σινάν θεωρείται ευρέως ο μεγαλύτερος αρχιτέκτονας της κλασικής περιόδου της οθωμανικής αρχιτεκτονικής. Από το 18ο αιώνα η τουρκική αρχιτεκτονική επηρεαζόταν ολοένα και περισσότερο από ευρωπαϊκούς ρυθμούς και αυτό μπορούμε να το δούμε ιδιαίτερα στην Κωνσταντινούπολη, όπου κτίρια της εποχής του Τανζιμάτ, όπως τα ανάκτορα Ντολμά Μπαχτσέ, Σιραγκάν, Φεριγιέ, Μπειλέρμπει, Κιουκουκσού και Ιλαμούρ (σχεδιασμένα από αυλικούς αρχιτέκτονες της οθωμανικής αρμενικής οικογένειας Μπαλιάν) αντιπαραβάλλονται δίπλα σε πολλούς σύγχρονους ουρανοξύστες, αντιπροσωπεύοντας όλα τους διαφορετικές παραδόσεις. Τα παραθαλάσσια σπίτια (γιαλιά) της οθωμανικής περιόδου στο Βόσπορο αντικατοπτρίζουν επίσης τη μίξη κλασικών οθωμανικών και ευρωπαϊκών ρυθμών κατά την προαναφερθείσα περίοδο. Το Διαγωνισμό Τραγουδιού Eurovision 2003 κέρδισε η τραγουδίστρια Σερτάμπ Ερενέρ με το τραγούδι «Everyway That I Can». Οι τουρκικές δραματικές σειρές γίνονται όλο και περισσότερο δημοφιλείς πέρα από τα σύνορα της Τουρκίας και είναι από τις ζωτικότερης σημασίας εξαγωγές της χώρας, τόσο σε όρους οικονομικούς όσο και δημόσιων σχέσεων. |
